"Male, pale & stale” is dead, long live diversity!

"Van hetzelfde laken een rok, aub” lazen we recent in de krant. Het genderdebat laait opnieuw hoog op. Of toch niet. Wie de pers volgt, vindt regelmatig een quote, koptitel of artikel over de rol van de vrouw en de hindernissen die ze ondervindt op haar weg naar de top. Het ‘glazen plafond’ is ons allen bekend, net zoals de quota-wetgevingen, want zij worden geacht soelaas te brengen. Voor GUBERNA is dit echter niet de focus. Wij zijn wel degelijk een grote pleitbezorger van meer vrouwen in leidinggevende functies en in het bijzonder in raden van bestuur. Niet voor niets behandelen we dit topic reeds lang in onze werking. Het succesvolle mentoring programma is één voorbeeld hiervan. Maar gender is slechts één stukje van de puzzel. ‘Diversiteit’ is het hogere doel voor GUBERNA. 

Wat is diversiteit? 
Diversiteit betekent eenvoudigweg verscheidenheid, en meer specifiek de mate waarin een groep heterogeen is samengesteld. Diversiteit kent echter vele gezichten. In het kader van raden van bestuur zijn het doorgaans de observeerbare kenmerken zoals geslacht, leeftijd en nationaliteit die in de schijnwerpers komen te staan. Kennis, ervaring en expertise zijn minder zichtbaar, maar winnen aan belang.

Lange tijd werden raden van bestuur stereotiep gekaderd als een clubje van blanke, sigaar rokende mannen van middelbare leeftijd. “Male pale & stale” in het vakjargon. Gelukkig ligt dit beeld achter ons. Ijveren naar meer vrouwen, meer jonge profielen, meer kennis, meer….- het lijstje wordt alsmaar langer- past in dit plaatje en mist zijn effect niet. De statistieken tonen dit aan. GUBERNA staat hier mee op de barricades maar waarom?

Waarom diversiteit? 
Decennialang is er onderzoek gevoerd naar de effecten van diversiteit op de werking van raden van bestuur. En ja het bewijs is er, een groep komt tot een betere besluitvorming indien meerdere perspectieven en opinies aan bod komen en aldus meer divers is samengesteld. Ook James Surowiecki, in zijn welbekend boek “Wisdom of Crowds”, onderschrijft deze stelling. GUBERNA promoot dit gedachtengoed evenzeer. Onze overtuiging is dat de raad van bestuur geen afspiegeling van de maatschappij is, maar in de kern een collegiaal beslissingsorgaan. Om tot de juiste beslissingen te komen is er nood aan een evenwichtige mix van ervaringen en expertise. De vele codes inzake goed bestuur hebben deze boodschap goed gecapteerd. In elke code vind je een principe terug dat diversiteit in de raad van bestuur als “beste praktijk” promoot. Niemand die dit nog in twijfel trekt. Of toch?

Diversiteit is een tweesnijdend zwaard 
Wat soms ontgaat in het debat is dat diversiteit een keerzijde heeft. Die inzichten heeft de wetenschap ons ook bijgebracht. Een raad van bestuur moet niet alleen een groep capabele mensen zijn, ze moeten ook als groep goed kunnen samenwerken. Socio-psychologisch onderzoek wijst op de mogelijke neveneffecten indien een groep té divers is samengesteld. Het zou in een raad van bestuur daardoor wel moeilijker kunnen zijn om tot een consensus te komen want het aligneren van uiteenlopende opinies is geen sinecure. Bestuurders hebben het moeilijk elkaar goed te begrijpen want ze spreken “een andere taal” en er is gevaar op ‘breuklijnen’ tussen bestuurders aangezien je gemakkelijker aansluiting vindt bij de collega-bestuurder die het best op jou gelijkt etc. Kortom, tragere besluitvorming en risico op conflicten loeren om de hoek. GUBERNA pleit daarom voor diversiteit in functie van de noden van de onderneming.

De persoonlijkheid van de bestuurder 
Het is de rol van GUBERNA om meer diversiteit te stimuleren in raden van bestuur en om bestuurders bewust te maken van de voor- en nadelen van diversiteit. Maar we willen een stap verder gaan. Het is ook de opdracht van GUBERNA om de trends in het domein te volgen op twee fronten: internationaal en academisch. Daar duikt een verborgen aspect van diversiteit op, met name de persoonlijkheid van bestuurders. Anders gesteld : bestuurders zijn “mensen” en vertonen gedragingen die eigen zijn aan het mens-zijn. Of men nu de gedachte genegen is of niet, de persoonlijkheid van de bestuurder heeft een impact op de dynamiek en de manier waarop personen interageren. De eerste studies die zich op dit domein wagen catalogeren bestuurders in functie van de rol die ze vervullen, namelijk ‘functioneel’ en ‘dysfunctioneel’. Raden van bestuur hebben er aldus baat bij om vooral de functionele types te identificeren en aan boord te halen. GUBERNA heeft deze trein niet gemist en zet sterk in op het uitdiepen van de thematiek ‘board dynamics’ . Recent lanceerden wij bijvoorbeeld nog een pilootstudie om de impact van persoonlijkheden in de context van raden van bestuur te onderzoeken. Het startschot is gegeven….