Does your start-up already have a board of directors?

Bij deugdelijk of behoorlijk bestuur gaat het om de regels én het gedrag waarmee je een onderneming leidt en controleert.  Maar wist je dat zo een corporate governance ook voor startups nuttig en nodig is? In zijn boekje “Corporate governance in startups” overstelpt Luc Sterckx je met praktische tips vanuit zijn rijke praktijkervaring als ondernemer en bestuurder.

Governance voor startups is weliswaar ‘anders’ maar toch ook weer niet helemaal. Ook  voor een startup is ‘Goed bestuur’ de aangewezen manier - of een ‘lastige noodzaak’? -  om een jong bedrijf vanaf dag 1 ‘duurzaam’ en ‘deugdelijk’ uit te bouwen.

Deze concreet toegepaste corporate governance heeft vanaf de start van het bedrijf een essentiële rol voor het welzijn van de onderneming. Het is tegelijk een noodzaak en een zegen. Een noodzaak omdat je de wettelijke verplichtingen van de NV of BV zo beter kan respecteren. Een zegen omdat governance het risico van  een snelle ondergang  wegens gebrekkig  bestuur of beleid beperkt. Ervaren bestuurders helpen je om de vele valkuilen te omzeilen en prikkelen je  om de essentiële zaken vanaf de eerste keer correct te doen!

Daarom deze 10 praktische suggesties van Luc Sterckx om je te motiveren meer aandacht te besteden aan een echte raad van bestuur:  

1. Elke raad van bestuur heeft dezelfde verantwoordelijkheden: het samen bepalen van de strategie, het uitvoeren van controle en de opvolging van de gang van zaken: Doen de juiste mensen de juiste dingen? Verder brengt een raad van bestuur de belangen van de verschillende stakeholders in evenwicht. Hij zorgt voor  een goede besluitvorming, definieert een duidelijke focus en visie, waakt over de duurzaamheidsagenda, vermijdt belangenconflicten,  bepaalt mee je strategie en monitort de voortgang ervan.
2. Installeer meteen een actieve raad van bestuur en geen raad van advies. Deze laatste  is misschien gemakkelijker en meer vrijblijvend om mee te beginnen maar werpt als het er op aan komt te weinig gewicht in de schaal qua besluitvaardigheid en “checks and balances”.
3. Denk eerst goed na  welke bestuurlijke competenties voor jou echt essentieel en/of complementair zijn: bijvoorbeeld kennis van de startupwereld of jouw specifieke niche, kennis van strategie, menselijk kapitaal, financiële rapportering, ondernemingsrecht enzovoort.
4. Je raad van bestuur hoeft niet groot zijn: enkele externe bestuurders die dezelfde waarden genegen zijn volstaan. Idealiter is de voorzitter een onafhankelijke bestuurder die ook jouw coach en mentor kan zijn.
5. Wees waakzaam als (al) uw investeerders ook in de Raad van bestuur willen zetelen. Want zij moeten het belang van de startup dienen en niet dat van de investeerder. Laat ze aan een specifiek competentieprofiel beantwoorden en doe een professionele selectie, hoe moeilijk dat ook moge zijn. Waak erover  dat oprichters en investeerders op dezelfde lijn zitten qua toekomst en exit.  Dit gezegd, besteed van meet af aan aandacht aan de aandeelhoudersovereenkomst  en de definieer de rechten van de aandeelhouders.
6. De vergoeding van bestuurders is een delicate kwestie omdat startups doorgaans weinig financiële middelen hebben. Alle bestuurders zouden toch een bepaalde vergoeding moeten ontvangen wegens de taaklast en de verantwoordelijkheid.  Maak er geen vrijwilligers van. Er zijn alleszins verschillende formules van variabele, vaste vergoedingen of uitgestelde betalingen mogelijk.
7. Laat de bestuurders op basis van correcte informatie vooruit kijken op de  verschillende beleidsdomeinen: de kwaliteit van de aangereikte informatie en discussiethema’s is daarbij belangrijker dan de kwantiteit ervan.  
8. Vier of vijf vergaderingen per jaar zijn meer dan genoeg. Comités zijn nog niet echt nodig. Maar uiteraard blijven de bestuurders flexibel beschikbaar om als het echt moet een extra vergadering bij te wonen.
9. Uiteindelijk moet je een evenwicht vinden tussen het creatieve, risicovolle en vrije ondernemen enerzijds en de juiste processen om efficiënt te werken en de risico's te beperken anderzijds. Ook hier is een waakzame en disciplinerende raad van bestuur zijn gewicht in goud waard.
10. Geloof niet in sprookjes:  Het is natuurlijk perfect mogelijk dat een startup er zonder een raad van bestuur in slaagt  een vlekkeloos parcours aflegt, volledig in lijn met al zijn plannen. Helaas zijn dergelijke succesverhalen zeer zeldzaam. Meestal is het traject van een startup hobbelig en lastig: er kan zoveel misgaan.  Nooit opgeven en blijven vertrouwen op de alerte ervaring van je raad van bestuur is dan de wijze raad!