Governance in beweging: De Code Buysse IV onder de loep

Goed bestuur is geen vaststaand gegeven. Het is een dynamisch veld dat zich aanpast aan nieuwe realiteiten, zowel in de markt als binnen ondernemingen. Dat is zowat de rode draad doorheen het gesprek dat Liesbeth De Ridder, Secretaris-Generaal van GUBERNA en Lead Family Business Governance had met Jozef Lievens en Philippe de Vicq.
Jozef Lievens is advocaat en medeoprichter van het Instituut voor het Familiebedrijf en mederedacteur van de Code Buysse IV. Philippe de Vicq, kennen we als voormalig topman van Gevaert Holding en KBC Private Equity. Als ervaren bestuurder bij familiebedrijven is hij momenteel actief bij Lannoo Uitgeverij, Belgian Growth Fund en Quest for Growth.

Met hun drieën gingen ze dieper in op de fundamenten, de vernieuwde inzichten en vooral de praktische toepassingen van deze nieuwe versie, de vierde alweer, van de Belgische code voor niet-beursgenoteerde ondernemingen, beter bekend als de Code Buysse.

Een code die ademt met de markt

De herziene code is meer dan een herwerking. "Zeven jaar na de vorige editie zagen we dat de markt niet stil stond," aldus Jozef Lievens. Trends zoals digitalisering, de impact van AI, en veranderende verwachtingen rond diversiteit en stakeholderbetrokkenheid drongen zich op. Maar ook inzichten uit governance onderzoek maakten duidelijk dat de focus moest verschuiven. Board dynamics, de interactie en samenwerking binnen raden van bestuur, kreeg een centrale plaats. "Het gaat niet meer enkel over structuren en procedures, maar over de effectiviteit van de mensen rond de tafel."

Wat overeind bleef, is de filosofie: de code als hulpmiddel, niet als dogma. "Governance moet professionaliseren, niet verengen," zegt Lievens. "Vrijwilligheid is essentieel. Je dwingt een ondernemer niet, je inspireert."

Praktische vernieuwingen

Philippe de Vicq ziet in de nieuwe code vooral een versterking van het strategisch bewustzijn in raden van bestuur. "Te veel tijd gaat verloren aan informatieoverdracht," zegt hij. "We moeten de agenda's anders inrichten." In een concreet voorbeeld uit een familiebedrijf dat hij begeleidt, werd de vergadering herschikt: strategische onderwerpen eerst, operationele zaken later. "Dat veranderde de dynamiek volledig."

Ook in de selectie van bestuurders pleit hij voor meer aandacht. "Een goede raad van bestuur ontstaat niet vanzelf. Je moet investeren in mensen. Informele kennismaking, een sessie als observator, dat helpt." Jozef Lievens vult aan: "Steek veel tijd in de samenstelling van een pool van kandidaten. Een snelle match is zelden de beste."

Technologie als katalysator

De impact van digitalisering en AI is niet te onderschatten. Philippe de Vicq benadrukt hoe digitale platforms kunnen helpen om governance efficiënter te maken. "Een dashboard met real-time kerncijfers waarop elke bestuurder toegang heeft, maakt een wereld van verschil." Over AI in de boardroom waarschuwt hij wel: "AI mag dan wel repetitieve taken overnemen, beslissingen blijven menselijk."

Om de informatiekloof te dichten, verwijst Jozef Lievens naar buitenlandse praktijken, zoals het verplicht bijwonen van managementmeetings door bestuurders via digitale kanalen. "In België misschien ondenkbaar, maar het daagt ons uit na te denken over hoe we informatie delen."

Cultuur en eigenaarsvisie

Goed bestuur stopt niet bij regels. Het gaat ook over cultuur. "Voorbeeldgedrag van de top, oog voor kleine dingen die medewerkers motiveren," zegt Philippe de Vicq. Hij haalt het voorbeeld aan van een CEO die maandelijks luncht met medewerkers uit verschillende geledingen van het bedrijf. "Zo weet je wat er leeft."

De code schenkt ook aandacht aan de rol van eigenaars. "Families die investeren, ondanks economische druk, verdienen respect," aldus de Vicq. In een recente case zag hij hoe governance hielp om een gewaagde innovatiestrategie te verantwoorden tegenover aandeelhouders.

Stakeholders en grenzen

Stakeholderbetrokkenheid blijft een aandachtspunt. Jozef Lievens ziet het belang in van duidelijke afspraken: "Betrokkenheid is goed, maar moet in balans zijn." En die balans is belangrijk zegt Philippe de Vicq, die herinnert aan een situatie waarin te veel externe druk tot verlamming leidde. "Governance moet beschermen tegen dat risico."

Tot slot

De Code Buysse IV is geen eindpunt, maar een stap in een voortdurend proces van professionalisering. "Koester je algemene vergadering, betrek de next gen, en wees transparant," adviseert Philippe de Vicq aan familiebedrijven. Jozef Lievens voegt eraan toe: "Formuleer duidelijke verwachtingen, durf andere opinies toelaten. Dat verrijkt het denken."

Wie zich wil verdiepen in de praktijk van goed bestuur, vindt in deze code een helder, maar flexibel kader. Wil je het hele gesprek beluisteren? Klik dan hier.

Over Jozef Lievens
Jozef Lievens is advocaat gespecialiseerd in familiebedrijven, met focus op opvolging, governance en eigendomsstructuren. Hij is medeoprichter van Het Familiebedrijf, voorzitter van de raad van bestuur bij Investar en was betrokken bij de redactie van de Code Buysse. Lievens combineert juridische expertise met ervaring in bemiddeling en bestuur.
Over Philippe de Vicq
Philippe de Vicq isonafhankelijk bestuurder bij onder andere Uitgeverij Lannoo, Belgian Growth Fund en Quest for Growth. Hij is expert in private equity en corporate governance, met een focus op onafhankelijke bestuurders en duurzaamheid. In het verleden was hij onder meer topman van de Gevaert Holding en Managing Director bij KBC Private Equity.
Over Liesbeth De Ridder

Liesbeth De Ridder is Secretaris-generaal van GUBERNA en leidt het het Expertise Centrum Family Business Governance, dat familiebedrijven en aandeelhoudersfamilies begeleidt met evaluaties van governance organen, in-company trainingen en advies rond familiale governance (next-gen’s).