Wat is goed bestuur?
Niettegenstaande de term corporate governance stilaan gemeengoed begint te worden, blijkt het niet eenvoudig om dit begrip éénduidig te definiëren.
In essentie heeft governance te maken met besturen, beheersen, verantwoording, toezicht en controle. Het strekt ertoe de bestuursstructuren en de besluitvormingsprocessen van een organisatie efficiënter te organiseren, te objectiveren en transparanter te maken. Goed bestuur is aldus geen doel op zich maar een middel om de organisatiestrategie waar te maken.
Deugdelijk bestuur heeft te maken met hygiëne, niet met gezondheid
Koen Geens
Goed bestuur gaat over de juiste dingen doen en de dingen juist doen, op het juiste moment
Wat dit juist inhoudt voor een organisatie zal sterk afhankelijk zijn van de kijk op de organisatie, de prioritaire belangen die daarbij behartigd worden en de waarden die daarbij gerespecteerd worden. Uiteraard spelen ook de omgeving en de aard van het organisatie een belangrijke rol. Ondanks deze verschillende invulling, stoelt goed bestuur op een aantal essentiële bouwstenen zoals accountability, onafhankelijke checks en balances, adequate transparantie. Deze concepten gelden voor elk type organisatie, waar ook ter wereld.
De verschillende dimensies
Het is duidelijk dat goed bestuur verschillende dimensies omvat waarbij het debat op verschillende ‘niveau’s’ gevoerd wordt.
In zijn meest eenvoudige vorm ligt de focus van goed bestuur op de werking en de samenstelling van de raad van bestuur.
In een iets bredere context wordt goed bestuur bekeken vanuit het perspectief van de zogenaamde “corporate governance tripod”, met vooral aandacht voor de relaties tussen de aandeelhouders, bestuurders en het management.
Sommigen gaan nog een stapje verder en besteden ook heel wat aandacht aan de relaties met diverse stakeholders. Deze benadering sluit dicht aan bij de bredere invullingen van het begrip goed bestuur die aanleunen bij de principes van maatschappelijk verantwoord of duurzaam ondernemen. Op het macro-niveau raakt het debat aan het finale doel van de onderneming met name het creëren van aandeelhouderswaarde (Angelsaksisch model) of duurzame waarde voor alle stakeholders (Rijnland model). Recentelijk wordt ook de dimensie van ‘internal governance’ voor het voetlicht gebracht. In dit kader wordt gepleit om het toepassen van de principes niet te beperken tot het ‘corporate’ niveau maar ze te laten doorsijpelen naar alle geledingen in de ondernemingsgroep.
Uitdaging
Hoewel een zekere mate van formalisme onontbeerlijk is wanneer we spreken van goed bestuur, dient de klemtoon toch veeleer te liggen op het inhoudelijke aspect. Diverse schandalen hebben aangetoond dat structuren en processen alleen niet voldoende zijn om goed te besturen. Wellicht ligt de grootste governance uitdaging vandaag in het verplaatsen van de aandacht van het formalistische aspect naar een meer inhoudelijke benadering en beleving van goed bestuur, een evolutie naar ‘substance over form’. Er dient meer gefocust te worden op het respecteren en het naleven van de geest van “corporate governance”. Basiswaarden als eerlijkheid, integriteit en professionalisme zijn onontbeerlijk. Bovendien dient er continu over gewaakt te worden dat elke onderneming voldoende flexibiliteit krijgt bij de invulling van goed bestuur.
Codes en regelgeving
De basisprincipes van goed bestuur worden doorgaans neergeschreven in een ‘Code’.
Een Code is een set van aanbevelingen die richtinggevend is voor de sector of de doelgroep waarvoor zij bestemd is.
Dergelijke codes werden wereldwijd ontwikkeld. In België werden reeds diverse initiatieven hiertoe genomen, denken we maar aan de Commissie Corporate Governance, de Commissie Buysse, KBS, enz. Deze codes worden versterkt door nationale en Europese regelgeving.
Wil u graag meer weten?
Ontdek hoe men denkt over corporate governance en hoe dit onderwerp wereldwijd op de agenda komt!
Grasduin tussen tal van van interessante links naar nationale en internationale organisaties die zich toeleggen op governance.
