Goed bestuur ook aanrader voor startups en scaleups
Onder grote belangstelling mocht GUBERNA op 19 oktober in het Antwerpse EY Wavespace zijn eerste event specifiek voor start-ups en scale-ups lanceren. Inderdaad, voortaan staan Catherine Delanghe en Arnaud Hubert in voor een gerichte governance werking voor deze doelgroep. Maar deze bijeenkomst was in de eerste plaats het resultaat van het deskundigencomité voor starters, een initiatief dat 18 maanden geleden in samenwerking met de bestuurders van GUBERNA werd gelanceerd.
Deze eerste meeting had begrijpelijkerwijze veel weg van een gecondenseerde “crash course in governance” maar bevatte anderzijds toch voldoende memorabele quotes en inzichten voor een beknopt verslag.
Van theorie…
Daarna mocht Arnaud Hubert de voornaamste conclusies overlopen van een studie die GUBERNA leidde in samenwerking met masterstudentent in Meertalige Bedrijfscommunicatie van Universiteit Gent.
Zo blijk uit een kwalitatieve bevraging bij start-ups en scale-ups dat corporate governance daar geen belletje doet rinkelen; de betekenis is onduidelijk, ze hebben er geen ervaring mee, het is een complex iets voor later want ze hebben er eigenlijk geen tijd voor… Anderzijds beseffen ze wel dat governance bijdraagt tot betere beslissingen, meer transparantie naar de stakeholders en een duidelijkere strategie.
De studie wees ook op de relevante rol die GUBERNA in de toekomst zou kunnen spelen in de specifieke sector van start-ups en scale-ups. Er werden namelijk een aantal diensten genoemd, zoals op maat gesneden opleidingen over governance, digitale instrumenten of specifieke mentorprogramma's met deskundigen.
GUBERNA CEO Sandra Gobert gebruikte enkele pakkende slides uit het ruime GUBERNA opleidingsaanbod om Corporate governance voor startups te (her)definiëren of te hertalen naar innovatieve bedrijven.
In essentie werden de belangrijkste elementen van governance gepresenteerd, waarbij uiteraard het belang van het dynamische karakter van dit concept werd benadrukt. Bestuur is immers geen doel op zich, maar een middel om doelstellingen te bereiken en duurzame waarde te creëren. Voor een start-up en een scale-up is de uitdaging van het bestuur de overgang van een project dat uitsluitend door de oprichter(s) wordt geleid naar een meer uitgebreide en evenwichtige structuur.
Bij start-ups en scale-ups is een innovatief governance model essentieel om zich aan te passen aan een snel veranderende omgeving.
Veel aspecten van een start-up of scale-up verschillen immers van een traditionele onderneming, zoals de aard van het bedrijf, het tempo (verwachte groeiniveau, exit-druk of cashburn) of het complexe aandeelhoudersmodel.
In deze context hebben jonge groeibedrijven een innovatief governance model nodig dat rekening houdt met de bovengenoemde specifieke kenmerken en specifieke kenmerken omvat zoals de behoefte aan geduldige aandeelhouders, meer discretie, zeer gespecialiseerde bestuurders die de onderneming kunnen begrijpen of bijzondere beloningspraktijken.
… over naar praktijk…
Zo gaf ze een prima voorzet aan Luc Sterckx die in 2020 zijn governance ervaring als voorzitter en bestuurder van enkele start-ups en scale-ups geboekstaafd had in “Corporate Governance in startups”. Hij vermaakte zijn publiek met een straffe reeks oneliners en argumenten om verder over na te denken.
“Installeer zo vroeg mogelijk een raad van bestuur, want deze helpt bij alle managementdomeinen, van aanwerving tot financiële planning, van marktbenadering tot juridische compliance.”
“Een raad van bestuur zorgt voor focus en een steunende geruststelling vanuit een bedrijfservaring die starters uiteraard ontberen.”
“Governance is een noodzakelijke voorwaarde voor succes.”
Maar in het Engels, de voertaal van die avond, klonk dat natuurlijk nog indrukwekkender:
- Cash is the “emperor” because financial reporting is crucial
- The customer decides on the ultimate success
- “Keep balances between short and long term.”
- “A board is not a fire brigade.”
- “Hope for the best and prepare for the worst. Ride the storms and never give up.”
…met vooral getuigenissen…
Na zijn eigen toelichting leidde Luc Sterckx vervolgens drie founders in. Elk kreeg een tiental minuten om zijn geloof in goede governance te bevestigen door middel van een concrete praktijkgetuigenis. Ook daar noteerden we boeiende reflecties.
Het aandachtige publiek reageerde bijvoorbeeld zeer positief op de concrete tip van Steven De Laet van Inopsys over zijn omgang met zijn raad van bestuur. “Als ondernemer moet je voortdurend snel schakelen maar toch moet je voldoende tijd en moeite investeren in de voorbereiding van je raad van bestuur. Meer nog: geef ze bij elke beslissing opties om uit te kiezen. Uiteraard ga je de ene optie wat aantrekkelijker voorstellen dan de andere, maar geef ze toch minstens het goed gevoel dat zij aan het stuur zitten, dat zij beslissen, dat het niet allemaal vooraf gearrangeerd is.”
Hij gaf tegelijk ook ootmoedig toe dat minstens 50% van zijn beslissingen verkeerd zijn, vooral omdat hij er zoveel op zo een korte tijd moet nemen. Verder verwachtte hij van zijn raad van bestuur om ook de (ideeën)strijd met de actieve investeerders in goede banen te leiden, ja zelfs te managen. Want scale-ups hebben regelmatig een kapitaalronde te verwerken.
Daarna formuleerde Fabrice Brion van I Care – nog onder de invloed van een jetlag en een recente expansie - voor de vuist weg enkele stevige statements.
Uit zijn slides die hij meteen achterwege liet, recupereren we toch deze bedrijfsmissietekst “Preventing asset failure by analyzing production and maintenance data to identify patterns and predict issues before they happen.” “Predict the unpredictable” door predictief en prescriptief onderhoud als het ware.
Hij stelde dat hij het woord “gouvernance” in het woordenboek had opgezocht. Hij was uitgekomen bij “de manier waarop macht wordt georganiseerd”.
Als je beseft dat een bedrijf toch maar een systeem is met een interne black box ( waar ook de governance in zit?) kun je beter kijken naar de input en de output. Voor hem zijn de medewerkers (en meer bepaald hun “brains”) de belangrijkste grondstof of input. Aan de outputzijde ziet hij vooral de klanten en de meerwaarde voor de klanten. Dat zijn meteen de twee soorten stakeholders waar zijn grootste interesse en aandacht naar uit gaat.
Dat leidde tot enkele straffe uitspraken: “Klamp je niet vast aan je titel van oprichter-CEO” “Wees niet bang om je aandelen te delen met je medewerkers.” En “Stel een klantenadviesraad samen om na te denken over je markt en je marktbenadering. Durf ook vertegenwoordigers van sectoren die nog geen klant zijn in je kantenraad op te nemen!”
Tenslotte bracht Tim op ’t Eyndt van Iflux ook zijn getuigenis. Hij vergeleek governance met grondwater (zijn business): “je mist het als je het niet hebt”. Hij gaf ons ook een mooi persoonlijk lijstje van de voordelen van Governance:
- Guides you into the right direction
- Is heading upwards
- Gives you concrete guidelines, tips, procedures to find your focus
- Iterates you and your company to reach success
- Enables confidence
Maar hij durfde het ook te relativeren met een veelgehoorde en wijze raad aan starters: “Je kan plannen wat je wil, het zal je altijd drie maal meer kosten en het zal altijd drie keer zo lang duren dan je oorspronkelijk dacht… “ Hij benadrukte ook het praktische belang van echte onafhankelijke bestuurders vanaf het begin: “De discussie over je bedrijfswaardering met investeerders is altijd een beetje tricky. Dan is het goed om onafhankelijken te hebben. Zij stellen het belang van de onderneming voorop.”
…en een Q&A sessie
Zo kwamen we al aan de nabespreking met de vragenronde die meteen vonken gaf.
De klassieke vraag “Hoeveel moet je je bestuurders vergoeden” gaf Luc Sterckx de gelegenheid daar heel duidelijk in te zijn. “Het is ook om wettelijke redenen aangewezen je bestuurders te betalen; gebruik eventueel het rooster van GUBERNA. Ook remuneratie in aandelen of een uitstel van betaling is een reële optie. Tracht hierover een werkbare afspraak te maken want dat is echt wel bespreekbaar.”
“Het is niet omdat je een goede aandeelhouder bent dat je meteen ook een goede bestuurder bent.” De unanieme afwijzing in het panel van het idee dat een durfkapitaalfonds zonder enig aplomb zomaar een eigen mannetje in je raad van bestuur moet mogen droppen was iets dat nog niet vaak de publieke governance discussie gehaald had. We nemen dat graag mee als de grootste “food for thought” van de avond: Het heeft geen enkele zin dat elke nieuwe investeerder zo maar een zoveelste financieel profiel in je raad van bestuur plaatst. Meer nog: een echte “smart investor” zal liever een broodnodige en bekwame onafhankelijke bestuurder afvaardigen.
Fabrice Brion, was zelfs zeer categoriek “ We hebben een investeerder geweigerd omdat hij per se een zitje in onze raad van bestuur wou.” Niet elke founder kan zich een dergelijke boude uitspraken permitteren maar we willen toch afsluiten met deze afrondende conclusie: Ook een start-up of scale up heeft belang bij een niet al te grote raad van bestuur met voornamelijk bekwame onafhankelijke bestuurders…
