State of Governance 2023: bestuurders bereiden zich voor op een impactvol jaar

2023 belooft de ondernemingswereld pittige uitdagingen. Bestuurders moeten zich voorbereiden op een impactvol jaar. Hoe? Sandra Gobert, Executive Director bij GUBERNA, signaleert aandachtspunten en tips voor bestuurders en directieleden.  

Het wordt een jaar van een ongeziene samenloop van complexe factoren op geopolitiek, maatschappelijk en bedrijfseconomisch vlak: stijgende rentevoeten, meer inflatie en minder groei, een mogelijke recessie, China’s groeiende assertiviteit, Russische expansiedrang, wereldwijde voedsel- en energiecrisissen, globale opwarming, cyberdreigingen, broodnodige investeringen in technologie, het behoud van onze concurrentiekracht… en na dertig jaar openheid lijkt “friend-shoring” dé “postglobaliseringsstrategie” van de Westerse wereld te worden… 

Natuurlijk creëert dit alles voor ondernemingen die het risico niet schuwen nieuwe kansen en mogelijkheden: 

1. Energie blijft weliswaar duur omdat olie-, gas- en nutsbedrijven reageren op een aanhoudende volatiliteit. Toch kan en moet deze sector moedige lange termijn-beslissingen nemen om de energietransitie naar een koolstofarme toekomst te versnellen.  Tegelijk zien nieuwe initiatieven het letterlijke en figuurlijke licht. 
2. Ook het verminderen van onze afhankelijkheid van Rusland en China door onshoring biedt nieuwe zakelijke kansen. Niet enkel qua essentiële goederen maar ook in gevoelige sectoren zoals kunstmatige intelligentie, halfgeleidertechnologieën, groene transitieapparatuur, farmaceutica of strategische mineralen.  
3. Tegelijk dwingt de klimaatverandering ons om onze voorzieningen beter bestand te maken tegen extreme weersomstandigheden. Ook dat maakt deel uit van de transitie en creëert opening voor investeringen in infrastructuur.  

Wel zullen wakkere bestuurders tegelijk de gevolgen van de toegenomen Europese duurzaamheids- en andere regelgeving goed voelen. Na de regelgeving van 2022 zet de Commissie haar koers verder met wetgeving inzake due diligence qua mensenrechten, klimaat en governance.  

Vroeger was vooral de vrije marktwerking de drijvende kracht achter meer transparantie en maatschappelijke verantwoording. Nu zetten de nieuwe regels onze bedrijven aan tot strengere naleving, ter wille van stakeholders en niet langer ter bescherming van de markten. 

Dit jaar zullen management en raden van bestuur van vele  bedrijven zich dan ook grondig moeten voorbereiden op een geïntegreerde rapportering, met alle data-perikelen van dien. Zeker de meetbaarheid en kwantificering van de "S" in ESG vormt een stevige uitdaging.  

Het verkeerde idee bestaat nochtans dat CSRD enkel rapportering vergt. Neen, CSRD vraagt ook dat bedrijven informatie verstrekken over hun strategie, over hun bedrijfsmodellen, de respectieve rollen van hun beleidsorganen en de potentiële negatieve effecten van hun waardenketens. Dat zal  grondige interne discussies vergen, die niet langer kunnen worden uitgesteld.  

En ook met de quota-richtlijn inzake genderevenwicht maakt de EU duidelijk  dat een maatschappelijke prioriteit zoals diversiteit en inclusie op de werkvloer, zwaarder kan en moet doorwegen dan eigen bedrijfsinterne doelstellingen.  

Dergelijke ingrijpende veranderingen vragen moedige besluitvorming en transparante verantwoording. De wezenlijke gedaanteverwisseling van de wereldeconomie zal in vele bestuurskamers uitmonden in intense debatten: Is economische groei nog verenigbaar met ecologische duurzaamheid? Wat is de beste manier om een catastrofale klimaatverandering en ecologische achteruitgang te voorkomen? Moeten we zogenaamde “woke” ideologieën omarmen om consumenten te overtuigen en talent aan te trekken en te behouden?   

Nu activisme van alle kanten komt en maatschappelijke druk in bestuurskamers binnen is gedrongen, moeten bestuurders hun inzet vergroten en nog meer onafhankelijkheid van geest aan de dag leggen om complexe dossiers en verborgen agenda’s de baas te kunnen. 

Dus nemen ook het aantal vergaderingen, hun duurtijd en de tussentijdse consultaties toe. We moeten aanvaarden – zoals sommige  codes al aangeven - dat er een maximum nodig kan zijn voor het aantal bestuursmandaten. Bestuurder, hoed u voor onderschatting en ‘overboarding’! 

Vrede en welvaart zijn niet langer vanzelfsprekend. Het bedrijfsleven ageert in een wereld die steeds onzekerder wordt en waar de inzet steeds hoger is. 

Goede bestuursprocessen zullen meer dan ooit van belang zijn om de impact van de geïnvesteerde bestuurstijd om te zetten in lange termijn waardecreatie.  

Dit vereist een goede samenstelling en een interne fit van de raad, het juiste voorzitterschap, professionele onboarding, het voortdurend aanboren van nieuwe expertise, regelmatige strategische denksessies en natuurlijk ook kwalitatieve bestuurlijke evaluaties. 

Maar dit vereist ook en vooral engagement, onafhankelijkheid en moed van bestuurders. 

GUBERNA zet deze reis graag met u verder! 

Wij wensen alle bestuurders, ondanks de zware uitdagingen, veel maatschappelijke impact in 2023!