Reflectienota over de rol en het bestuur van intercommunales

Er is heel wat inkt gevloeid over de rol en het bestuur van intercommunales in de voorbije maanden. Analyses over hoe het beter kan en welke recepten gehanteerd moeten worden in de toekomst. Het finale doel van al deze discussies en veranderingen zou moeten zijn om niet alleen een professioneel bestuur te installeren maar, meer nog, performante organisaties te ontwikkelen, die in staat zijn de maatschappelijke behoeften en verwachtingen te beantwoorden in een context die steeds complexer en veeleisender wordt. 

GUBERNA is ervan overtuigd dat goed bestuur een hefboom is om dit doel te bereiken. Hieronder vindt u de reflectienota waarin GUBERNA 3 vraagstukken centraal stelt die in het debat moeten worden meegenomen. Hier geven we alvast een korte samenvatting van deze nota.

Voor enige discussie ten gronde kan gevoerd worden, is het belangrijk om zicht te krijgen op het landschap van de intercommunales en de bijhorende participaties. Doorheen de tijd hebben er zich allerlei evoluties afgespeeld. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van intercommunales met meer dan vijftig samenwerkende gemeenten, met verschillende participaties of met een gemengde publiek-private kapitaalstructuur. Deze grote diversiteit in intercommunales heeft aanleiding gegeven tot een grote complexiteit en de bijhorende participaties tot een grote ondoorzichtigheid. Het eerste vraagstuk is gericht op het ontrafelen van het amalgaam van organisaties die onder de koepel ‘intercommunale’ onder te brengen zijn.

Vervolgens is het belangrijk om de intercommunales en bijhorende participaties te ondersteunen met een gepast governance raamwerk. Zoals steeds zal dit raamwerk geënt zijn op enkele universele principes van deugdelijk bestuur, maar governance moet ook voldoende aangepast zijn aan de realiteit van elk type intercommunale. Het tweede vraagstuk gaat over de ontwikkeling van een gepast governance model voor elk type intercommunale. In de reflectie nota doen we reeds enkele suggesties. Zo pleit GUBERNA ervoor om de participaties een governance kader op te leggen in parallel met de beursgenoteerde ondernemingen. De argumentatie voor de strengere normen voor beursgenoteerde bedrijven is immers dat zij met geld werken dat zij via de pubieke kapitaalmarkt aantrekken. Voor de participaties van intercommunales zouden gelijkaardige eisen moeten gelden, omdat zij werken met publieke financiering die van de samenleving in zijn globaliteit afkomstig is.

Tot slot gaan we in op enkele van de universele principes van deugelijk bestuur en geven voor elk principe enkele aandachtspunten mee gerelateerd aan de specifieke context van de intercommunales. Het derde vraagstuk draait om de herpositionering van enkele essentiële governance principes.