Een startup besturen vergt extra zorg en specifieke bestuurders

De stichters en trekkers van startups hebben doorgaans weinig benul van de finesses van goede governanceprocessen. Omdat ze volledig (moeten) bezig zijn met hun product of dienst, hun netwerk, hun markt, hun technologie, hun financiering en hun deadlines interesseert het hen meestal bitter weinig.

Maar toch moet elke onderneming geleid en gecontroleerd worden volgens de regels van de vennootschapswet en de aanbevelingen uit de corporate governance codes en de vakliteratuur.

Gelukkig biedt dit zogenaamd deugdelijk bestuur voordelen aan alle soorten rechtspersonen, ongeacht hun omvang, leeftijd of soort.

Dus ook aan startups. (En laten we een startup hier definiëren als een jonge maar ambitieuze onderneming met minder dan 10 werknemers, een balanstotaal onder de 700k euro en een jaaromzet onder de 350k euro.)

Wegens de onzekerheden en intrinsieke kwetsbaarheid van een startup kan een ervaren raad van bestuur een stevige prikkel bieden om essentiële zaken vanaf de eerste keer correct te doen!

1. Bepaal zelf hoe het bedrijf bestuurd moet worden. Maar weet dat goede corporate governance ook bij de startup begint met een bekwame en actieve raad van bestuur.
2. Deze hoeft niet te groot zijn: zoek enkele onafhankelijke bestuurders, denk aan (gender)diversiteit en streef er naar dat ze allemaal dezelfde ethiek en waarden genegen zijn.
3. Omdat het management weinig zakelijke en bestuurlijke ervaring heeft moeten de voorzitter en alle andere bestuurders de broodnodige bedrijfs- en bestuurservaring meebrengen. Omring u met (externe) specialisten op het vlak van ondernemingsrecht, boekhouden en financiële rapportering… Of beter nog: Benoem de bestuurders op basis van de competenties en kennis die jij  nodig hebt
4. Omwille van het leereffect en de continuïteit worden de bestuurders best meteen voor enkele jaren benoemd. GUBERNA kan je hierbij helpen.
5. Idealiter is de voorzitter een onafhankelijke bestuurder die ook coach en mentor kan zijn van de CEO.
6. Vier of vijf  vergaderingen per jaar zijn meer dan genoeg. Comités zijn nog niet echt nodig. Maar uiteraard blijven de bestuurders flexibel beschikbaar om als het echt moet een extra vergadering bij te wonen.
7. Tracht te vermijden dat de Raad van bestuur vooral op korte termijn allerlei semi-operationele dingen ad hoc moet regelen. Het is echt niet zijn taak om voortdurend brandjes te blussen.
8. Laat de bestuurders op basis van correcte informatie wat verder vooruit kijken op de verschillende beleidsdomeinen: de kwaliteit van de aangereikte informatie en discussiethema’s is daarbij belangrijker dan de kwantiteit ervan.

Een startup krijgt dus niet alleen te maken met alle essentiële bestuurlijke opdrachten van de grotere bedrijven maar ook nog eens met de specifieke opportuniteiten en uitdagingen eigen aan zijn specificiteit!

Want startups zijn per definitie actief in een dynamische en snel evoluerende,  soms zelfs disruptieve, productomgeving. Dat er nauwelijks data of (markt)referentiepunten voorhanden zijn leidt bovendien tot extra veel onzekerheid. Toch moet er, ondanks de hoge risico’s, vaak snel strategisch beslist worden want ze moeten snel groeien en snel leren.

Dergelijke verschilpunten met andere bedrijven vragen om een specifieke governance aanpak van de bestuurders, heel dichtbij het management.

Anderzijds moet de raad van bestuur net als bij andere en grotere ondernemingen:

• alle wettelijke aspecten van de NV of BV en alle sectorale regels naleven;
• dezelfde plichten en verantwoordelijkheden vervullen: het samen bepalen van de strategie, het uitvoeren van controle en de opvolging van de algemene gang van zaken;
• toezien op het algemeen en veilig functioneren van het bedrijf;
• de visie en de missie bepalen en de algemene bedrijfscultuur en de duurzaamheidsagenda bewaken.

Toegepaste corporate governance in een startup is bijgevolg tegelijk een noodzaak en een zegen.

Een noodzaak omdat het ervoor zorgt dat de verplichtingen beter gerespecteerd worden.

Een zegen omdat governance op die manier substantieel kan bijdragen tot het succes van de onderneming. 

Maar Governance kan het succes niet garanderen.  Het helpt wel vermijden dat de startup snel ten onder gaat wegens gebrekkig bestuur. Dat is helaas nog te vaak het geval…

Contacteer

Catherine Delanghe: catherine.delanghe@guberna.be

Olivier Braet: olivier.braet@guberna.be

Deze bijdrage is gebaseerd op het boek “Corporate governance in startups” van Luc Sterckx.