Aan de slag met het sociale aspect in ESG. Terugblik op het GUBERNA National Member Forum 2024

We blikken terug op een inspirerende editie van ons National Member Forum, dat dit jaar in het teken stond van de S in ESG. In dit artikel geven we een overzicht van enkele belangrijke inzichten die we hebben opgedaan. 

Onze CEO, Sandra Gobert, opende de avond met een korte introductie waarin ze de lange geschiedenis van GUBERNA als pionier op het gebied van ESG benadrukte. Ze wees erop dat GUBERNA haar leden reeds vele jaren ondersteunt met inzichten op het gebied van governance, environment en de relatie tussen beiden. Dit evenement bood ons de kans om het sociale aspect de aandacht te geven die het verdient. Het sociale aspect wint de laatste jaren aan belang, mede door de invloed van sociale bewegingen zoals #MeToo in 2018 en Black Lives Matter in 2020, die bedrijven aanspoorden om hun steun uit te spreken voor sociale kwesties. Daarnaast heeft de COVID-pandemie de aandacht voor gezondheid en veiligheid op de werkvloer vergroot. De krapte op de arbeidsmarkt motiveert bedrijven ook om menselijk kapitaal centraal te stellen in hun strategie. 

Geïntegreerd in de bedrijfsstrategie 

Serge Hubert, algemeen coördinator van het ziekenhuisnetwerk Namen en directeur van het 'Huser-Institut', beet vervolgens de spits af met een keynote over hoe zijn concept van people governance zich verhoudt tot de corporate governance value chain en hoe dit raamwerk de ESG-oefening kan ondersteunen. Alles begint bij de raad van bestuur die een duidelijke roadmap voorstelt. Effectieve raden van bestuur integreren sociale overwegingen in het strategische kader van de organisatie, inclusief het stellen van duidelijke sociale doelstellingen. Raden van bestuur spelen hiermee een cruciale rol om erop toe te zien dat het ESG-beleid verder gaat dan een formaliteit, maar integraal deel uitmaakt van de kernwaarden en de activiteiten van de organisatie. Ze moeten er met andere woorden voor zorgen dat het beleid is afgestemd op het businessmodel en geïntegreerd in de algehele bedrijfsstrategie. Kristof Macours, Group Company Secretary bij Euroclear, lichtte in zijn keynote toe dat het people aspect in moderne organisaties meer doorstroomt naar de raad van bestuur. Met uitdagingen zoals toxisch leiderschap en langdurig zieken is het van belang om het management continu uit te dagen en de juiste vragen te stellen. “Hoe, voor wie en waarom” kunnen hierbij de leidraad vormen. Bestuurders mogen niet wegkijken en horen net blij te zijn de kans te krijgen om de S te bevragen, zo stipte Erik Moniquet, voorzitter van de raad van bestuur van Bewel, aan. 

“Effectieve raden van bestuur integreren sociale overwegingen in het strategische kader van de organisatie. "

Is meten weten?  

Naast het stellen van de juiste vragen, kunnen regelmatige evaluatie en aanpassingen helpen de relevantie en impact van de gekozen strategie te behouden. Echter, hoewel ‘meten weten’ is, ligt dit niet voor de hand als het gaat over de sociale aspecten, want deze laatste zijn in tegenstelling tot de omgevingsfactoren veelal kwalitatief en subjectief van aard. Hierover verzamelden we tijdens het event enkele tips: 

• Een eerste tip om met deze moeilijkheid om te gaan, is te beseffen dat je het warm water niet hoeft uit te vinden. De meeste bedrijven doen al veel als het gaat over de sociale aspecten: ‘recycle’ en ‘upcycle’ bestaande acties.  

• Hoewel de nadruk vaak op rapportage komt te liggen, is het belangrijk erover te waken dat er ook daadwerkelijk acties worden ondernomen. Het gaat niet alleen om de data; het is een sociaal project dat men moet waarmaken.  

• Volgens mevrouw Karine Vandenberghe, ESG-auteur en -adviseur, is een hierbij aansluitende tip om u te behoeden voor nutteloze en weinig zeggende KPI’s, die mensen (onnodig) in een strak keurslijf duwen. Breng met andere woorden de autonomie van zij die het beleid dienen uit te voeren niet in het gedrang. 

• Bij het omzetten van de doelstellingen en acties in concrete KPI's kan het interessant zijn om niet elk aspect op te nemen, maar enkele KPI's voorop te stellen. Durf prioriteiten te stellen. 

• Sommige KPI’s kunnen bij de start niet gekwantificeerd worden; dit hoeft ook niet altijd en data kunnen gaandeweg nog worden verzameld. 

Tijdens het panel werd duidelijk dat de rol van de raad van bestuur bij het monitoren van het menselijk kapitaal van de organisatie cruciaal is. Deze controle is minstens zo belangrijk als de controle over het financieel kapitaal, aangezien het één niet duurzaam kan zijn zonder het ander. Sociale prestatie-indicatoren omvatten onder meer het waarborgen van eerlijke arbeidspraktijken, het bevorderen van een goede balans tussen werk en privéleven en het investeren in de ontwikkeling en betrokkenheid van medewerkers. Vanuit governance-oogpunt is het belangrijk om de rol van de raad van bestuur op dit gebied te differentiëren tussen directe betrokkenheid bij de vorming van het managementteam en het algemene personeelsbeleid, dat vooral bestaat uit het goedkeuren van de grote lijnen van het personeelsbeleid. Beleid dat door het management wordt ontwikkeld en geïmplementeerd. Mijnheer Vincent Delbaere, HR Director Business Partner Lead and Global Head of Wellbeing bij Euroclear, gaf het advies: Business in the mind, people at the heart.  

Onze voorzitter, mijnheer Jan Suykens, vulde tijdens zijn conclusie hierbij aan, dat ook binnen het remuneratie- en/of nominatiecomité rekening moet worden gehouden met de sociale aspecten. Laat het comité niet enkel de focus leggen op de harde aspecten van remuneratie, maar ook werken rond talent en potentieel. Duurzaam talent management leidt tot gemotiveerder, productiever en loyaler personeel, wat uiteindelijk bijdraagt aan het succes van de onderneming. Organisaties moeten bijvoorbeeld kunnen rekenen op managers die in staat zijn om inclusief te leiden. Mevrouw Karine Vandenberghe, ondernemer en strategisch ESG-adviseur, roept daarbij op om te stoppen met het gebruik van de term ‘Human Resources’. Laten we voortaan de term ‘Talent Management’ hanteren. Ze kon hierbij rekenen op applaus. 

Culture eats strategy for breakfast 

Raden van bestuur bepalen met hun leiderschapsrol de toon aan de top wat betreft ethisch gedrag en bedrijfscultuur. Ze moeten zorgen dat het bedrijf integer opereert en hoge ethische normen handhaaft. Dit betekent dat beslissingen niet alleen winstgevend, maar ook sociaal verantwoord en gunstig voor stakeholders moeten zijn, want vergeet niet: "culture eats strategy for breakfast", waarnaar mijnheer Kristof Macours, Group Company Secretary bij Euroclear, in verwees.." Goede intenties zijn geen voldoende voorwaarden om tot een succesvolle uitwerking van de S in ESG te komen. Ze moeten in de bedrijfscultuur verankerd zijn. Omgekeerd kan een sterke bedrijfscultuur het sociale beleid versterken en tot organisatorisch succes leiden. Managers en raden van bestuur moeten deze bedrijfscultuur zelf uitdragen en installeren. Ook mevrouw Siviglia Berto, CEO van B-Tonic, benadrukte tijdens het panel het cruciale belang van volledige betrokkenheid vanuit de directie en bestuurders. Ze voegt hier nog een element aan toe, namelijk dat we dit mogen verwachten aangezien zij de ondernemingen op een deugdelijke manier moeten leiden naar het pad richting een duurzame transitie.  

Community en stakeholder management 

U leest het goed. Bij “de gemeenschappen die ze bedienen”, want het belang van de S in ESG gaat verder dan de muren van de onderneming, het gaat ook over community en stakeholder management. De raad van bestuur moet daarom ervoor zorgen dat er robuuste mechanismen voor betrokkenheid van stakeholders zijn. Dit betekent het begrijpen en verantwoordelijkheid tonen naar de behoeften en zorgen van omgeving alsook de verschillende stakeholders waaronder werknemers, klanten, leveranciers zijn fundamenteel. Transparante communicatie en actief luisteren kunnen helpen vertrouwen op te bouwen en sterke, duurzame relaties met stakeholders te bevorderen. 

Ter conclusie 

Samenvattend is de rol van het bestuur en zijn leden in de ‘S’ van ESG veelzijdig en cruciaal voor het langetermijnsucces en de duurzaamheid van elke organisatie. De avond maakte duidelijk dat het sociale aspect gaat om een breed scala aan thema’s: arbeidsomstandigheden, welzijn op het werk, diversiteit en inclusie en mensenrechten en dit alles in de volledige toeleverinsgsketen, als ook de relatie met de bredere gemeenschap.  

Wij zijn ervan overtuigd dat goed bestuur in dit opzicht een belangrijk instrument is en dat de S op dezelfde manier in het bestuur geïntegreerd moet worden als de E. Dit evenement heeft daartoe enkele aanknopingspunten opgeleverd. Laten we opgedane kennis ter harte nemen en ons ertoe verbinden een katalysator te zijn voor positieve verandering binnen onze organisaties en daarbuiten.