Out of Use: Hier tikt het hart circulair - Interview met Mark Adriaenssens
In onze reeks “Directors Sparkle interviews” gaan Jo Hendrikx, Danny Vandevyver en Chris Wouters in dialoog met GUBERNA-bestuurders. Elk interview sluit inhoudelijk aan op een of meer onderzoeksthema’s waarrond de ‘Centres of Expertise’ van GUBERNA werken: ‘Resilience’ , ‘Board Dynamics’, ’Innovation’, ‘Sustainable Value creation’ en “Diversity & Inclusion.
Jo Hendrikx nodigde Mark Adriaenssens uit. Mark is een pionier als het gaat over duurzaamheid en getuigt graag over drie verschillende, onderling geconnecteerde initiatieven waar hij actief bij betrokken is: Out of Use, Watt4Ever en vzw Circular. Brussels Hij is er telkens voorzitter van de raad van bestuur. Zowel Mark als zijn zoon Yannick zijn lid van Guberna en volgen momenteel de opleidingen.
Mark Adriaenssens (65), vader van drie kinderen en grootvader van acht kleinkinderen zette in 1998 zijn eerste stappen in de recycling: “We zijn gestart met ontmantelingslijnen om koelkasten en televisies te recycleren. En zo zijn we stilletjes aan van recycling naar een focus op het hergebruik geëvolueerd. Want we zagen dat daar veel mooi en herbruikbaar IT-materiaal bij was.”
“Wat is er beter dan goed te recyclen? Zo veel mogelijk hergebruiken door de levensduur te verlengen!”
Zijn bedrijf Out of Use, een KMO van een dertigtal mensen, is vandaag niet enkel gespecialiseerd in het recyclen en het hergebruiken van laptops, desktops, printers, pc's, en dergelijke zaken. Het bedrijf zet ook actief in op het hergebruik van batterijen van elektrische voertuigen en sinds kort ook van zonnepanelen. “Die batterijen doen we in samenwerking met drie andere partijen in de joint venture Watt4ever.”
Je bent voorzitter of je leidt drie organisaties: Out of Use, watt4ever and vzw Circular Brussels? Waar zie je de bestuurlijke verschillen en overeenkomsten?
“Voor mij zijn er eigenlijk quasi geen verschillen. Deze drie bedrijven zijn bezig met sustainability, met CSR en met materialen van de toekomst. Ook de vzw moet als een bedrijf geleid worden en winst maken want anders kan die niet blijven bestaan. In alle drie worden alle opbrengsten altijd terug geherinvesteerd om de verdere groei te realiseren.”
Hoe kwam je er destijds op uit dat je eigenlijk iets rond duurzaamheid wilde doen?
“Heel toevallig eigenlijk, met een advertentie in de krant. Men zocht iemand om dat van nul op te starten in België. In 1998 plaatste Van Gansewinkel (nu een deel van Renewi) een advertentie in de krant om koelkasten te recyclen en CFK's (ozon afbrekende gassen) terug te winnen. Ze zochten iemand om dit ook in België op te starten, en dat leidde tot AppaRec. Daar zijn we dan aan begonnen als echte pioniers. Tien jaar later werkten er 120 mensen en hadden we al honderdduizenden koelkasten en televisies, toen nog met beeldbuis, verwerkt. Ik vond dat wel een leuk idee en Recupel bestond toen nog niet.
Hoe kijk jij bij Out of Use naar duurzame waardecreatie voor aandeelhouders en stakeholders?
“Out of Use is een milieubedrijf dat in de eerste plaats tracht zijn klanten zoveel mogelijk te ontzorgen. Dat kan betekenen: het materiaal gaan ophalen, het zo verpakken dat we het hergebruik kunnen maximaliseren en dan streven naar een maximale waardecreatie door zoveel mogelijk te hergebruiken. Enkel wanneer hergebruik niet mogelijk is dan gaan we over tot recycling. Dan trachten we zoveel mogelijk secundaire grondstoffen uit te halen.”
Bekijk de mogelijkheden om uw oude elektronische apparaten een nieuw leven te geven via outofuse.be.
“Het gaat steeds om waardemaximalisatie, niet alleen in euro maar ook qua CSR.”
Hoe kijk je naar strategie in je bestuurspraktijk, wat staat er op de agenda bij Out of Use?
“Ik ben een practicus, geen theoreticus. Maar het is natuurlijk duidelijk dat de raad van bestuur vooral moet sturen. Wegens de vele groeimogelijkheden en kansen om onze impact te vergroten hebben we beslist om ons familiaal bedrijf deugdelijker te gaan organiseren met een raad van bestuur. Want als we willen dat ons schip in de juiste richting vaart, dan hebben we echt mensen nodig die daar kennis van hebben en die weten wat er nodig is om groter en beter te worden, ook qua impact. Uiteraard moeten die mensen ook ervaring meebrengen op de domeinen waar we die zelf ontberen. Naast die theoretische kennis is ook hun netwerk belangrijk. We zijn nu op zoek naar de juiste personen die ons zullen helpen om onze impact te vergroten. We zijn zo ver gekomen door het voorzichtig aan te doen, stap per stap en met een organische groei. Maar nu zouden we graag met M&A beginnen. Overnames en fusies zijn echter een heel andere tak van sport en daar zal ons verruimd bestuursorgaan ons moeten begeleiden.”
Hoe is het familiale gedeelte geregeld binnen jullie ondernemingen?
“We hebben uiteraard gezorgd voor opvolging en familiale continuïteit. Zoon Dennis is verbonden aan Circular Brussels (hoe?) en m'n zoon Yannick is CEO van Out of use. Die continuïteit naar de volgende generatie hebben we georganiseerd via een familiale maatschap die luistert naar de ‘Futura filiorum’: de toekomst voor de kinderen. Dat zegt eigenlijk alles.
Daarom ben ik ook blij dat we nu externe bestuurders gaan binnenhalen om te zorgen dat dit verder op de juiste manier gebeurt. Ja, we geven toe dat we zelf nog veel moeten bijleren. En misschien moeten we tijdig ook durven toegeven dat anderen beter geschikt zijn.”
“Qua ESG rapportering willen wij ook andere bedrijven helpen om hun sustainability te verhogen en tegelijk hun duurzaamheidsrapportering op orde te krijgen”
Stel ons ook eens Circular Brussels voor?
“Circular Brussels is een VZW die we zelf vanuit Out of Use hebben opgericht. Zo trachten we de digitale kloof in het Brusselse te dichten. Want veel van onze gerecycleerde laptops of andere apparaten belanden bij Circular Brussels die ze via zijn contacten met scholen, armoedeorganisaties of OCMW's laagdrempelig kan verkopen. Daar werken nu ongeveer vijftien mensen. Dat aantal fluctueert, want daar komen ook veel studenten op af in het kader van hun Erasmusopleiding.
De klant kan er voor kiezen om zijn opbrengst geheel of gedeeltelijk af te staan aan Natuurpunt of een ander doel dat hij zelf kiest. Via Natuurpunt gaan we dan voor die waarde die we gecreëerd hebben voor de klant en die hij ons afgestaan heeft een overeenkomend aantal bomen planten in België. Zo hebben we met onze klanten inmiddels al meer dan honderdduizend vierkante meter bos geplant. Bij de boomplanting kunnen medewerkers van de bedrijven dan samen met hun kinderen of kleinkinderen de schop in de grond steken. Altijd leuk.”
“Daarnaast geven we ook werk aan maatwerkbedrijven of sociale instellingen. Zo hebben we voor een belangrijke telecom-klant 200.000 settopboxen, de zogenaamde decoders van de tv mogen demonteren. We halen daar de harde schijven uit, “data-wipen” ze en vermarkten die dan terug. Daardoor creëren we extra waarde voor de telecom- operator en voor de sociale instellingen die de demontage doen. Zo moeten zij bijvoorbeeld ook eerst de stekkers van de kabels afknippen. Omdat beide fracties apart beter gerecycleerd kunnen worden”
“We hebben sinds kort een circulaire webshop: BackInUse.be. Als we bijvoorbeeld laptops waar een grootbank zich van ontdaan heeft klaargemaakt hebben voor hergebruik. dan kan het personeel die apparaten er aankopen aan een sterke vermindering. Iedereen is daar mee gebaat en de eventuele opbrengst kan opnieuw aan Natuurpunt afgestaan worden. “
Het behoort ook tot onze filosofie om alles zo lokaal mogelijk te houden. De grondstoffen worden ontgonnen in heel de wereld, maar niet binnen Europa.. het is Onze doelstelling om die materialen en grondstoffen binnen Europa te houden en te hergebruiken.
En dan is er nog Watt4ever? Wat gebeurt er daar?
“Out Of Use gaat alle batterijen van alle elektrische voertuigen in heel België en Luxemburg ophalen om deze te demonteren in onze vestiging in Beringen. Een battery pack bestaat uit een aantal modules. Die moeten er individueel uitgehaald worden om te testen. De herbruikbare modules gaat Watt4Ever dan terug samen bouwen tot Circulaire Battery Energy Storage Systems.
Onze samenwerking is tot stand gekomen op vraag van FebelAuto, de federatie van de Belgische autowrakken, die moest instaan voor de terugnameplicht, de recuperatie van autowrakken. Tegelijk moest er een terugnamesysteem ontstaan voor de batterijen van de elektrische voertuigen. Febelauto heeft nu al 52 merken onder contract.
Watt4ever zorgt er voor dat er nieuwe packs worden samengesteld voor herverkoop. Het bedrijf doet heel de R&D en de ontwikkeling van de apparaten. We spreken dan over energiesystemen van honderd kilowatt tot 1,6 megawatt. Dat is dan een hele grote container vol met batterijen.
Bij Out Of Use hoeven we ons uiteraard ook niet beperken tot batterijen en IT. Als we daar qua hergebruik of het milieu -aspect nog extra pootjes kunnen aan toevoegen gaan we dat zeker doen. Maar dan moeten we natuurlijk wel het bestuur op een hoger niveau tillen om het overzicht te bewaren en die sturing te geven.”
Was staat daar momenteel op de agenda?
“Tot hiertoe zaten enkel de aandeelhouders zelf in de raad van bestuur van Watt4ever. Onlangs hebben we binnen GUBERNA een vacature gelanceerd voor bijkomende externe bestuurder. Daarvoor kregen we maar liefst 32 kandidaturen binnen: toch wel een leuk compliment! We dachten oorspronkelijk maar aan één externe bestuurder, maar omdat de kandidaten zo sterk waren hebben we er uiteindelijk twee weerhouden. Keuzestress!”
Maar voor een klein bedrijf met weinig resources is dat toch allemaal niet zo evident om te realiseren?
“Naast hard werken moeten we ook van veel op de hoogte blijven. Er zijn veel organisaties die wel een stukje van de puzzel kunnen bijbrengen. Denk aan GUBERNA op bestuurlijk gebied.
En Agoria heeft een goed zicht op de Europese wetgeving die op ons afkomt zoals de Green Deal, de Critical Materials Act en de Battery Directive. Deze bepaalt dat binnen een paar jaar elke nieuwe batterij minstens 30% ‘recycled content’ moet hebben. Dus dat creëert een enorm momentum om die secundaire grondstoffen zoveel mogelijk hier te houden.”
Waar twijfel je wel eens over als je zo naar die verschillende bedrijven kijkt waarin je nu actief in bent?
“Mijn grootste twijfel is de vraag of ik, of wij in de familie, zelf genoeg skills hebben om die verdere groei te kunnen realiseren. Ik ben als ingenieur zelf begonnen met een klein bedrijf steeds en naarmate we groeiden moest ik zelf ook evolueren naar een steeds hoger niveau. Ik moet ook durven loslaten wat ‘hands on’ is om alles meer op een bestuurlijk te kunnen aanpakken. We moeten delegeren aan andere mensen die dat veel beter kunnen dan wijzelf.
In dat aspect is GUBERNA natuurlijk fantastisch omdat levenslang leren daar altijd wordt gepromoot. Het is voor ons heel belangrijk om onszelf bij te scholen op de gebieden waar we tekortschieten en hulp te kunnen vragen van externe bestuurders.”
"De voorzitter bewaakt de agenda en zorgt ervoor dat de neuzen in de zelfde richting staan om het ‘schip’ in de juiste richting te sturen. Niet de groei om de groei, maar wel omwille van de continuïteit. Dat is veel belangrijker dan groei."
Welke competenties heeft elke goede bestuurder nodig volgens jou?
“Zakelijk Inzicht en authenticiteit? En als ik me wat plagiaat mag permitteren: dat “nose in fingers out “ dat ik onlangs hoorde op een GUBERNA event vind ik ook een goede aanbeveling. Want het dagdagelijkse moet de CEO met zijn managementteam doen. Enkel het sturen gebeurt door de raad van bestuur.”
Hoe kijken jullie zelf als KMO aan tegen alles wat er op jullie afkomt qua milieuregelgeving en duurzaamheidsrapportering?
“We doen al lang aan rapportering maar uiteraard nog niet in het ESG-formaat. Elke klant krijgt van ons een CO2-certificaat waarin staat hoeveel emissie er concreet vermeden is door recycling of hergebruik van zijn apparaten. Dat concrete maar heel moeilijk te vatten cijfer maken we dan tastbaar door aan te geven hoeveel vierkante meter bos één jaar moet werken om evenveel CO2 te kunnen capteren. Het is nu aan mijn zoon Yannick om er als COO voor te zorgen dat dit in de juiste ESG- formaat wordt omgezet. Zodanig dat onze klanten in de toekomst gewoon ons rapport kunnen inpluggenin hun eigen energierapportering.”
Je kan de ESG rapportering zien als een grote puzzel, waarvan Out Of Use alvast een puzzelstukje kan aanleveren
GUBERNA heeft veel leden. Heb je nog een boodschap naar hen toe?
“Er zijn, denk ik, een duizendtal mogelijke parameters die kunnen ingevuld worden in een ESG-rapport. Een aantal daarvan gaan over sustainable IT. Dat kan gaan over de aankoop, wat er gebeurt met het oude IT materiaal, de verlenging van de levensduur in of buiten het bedrijf… ?
Kijk eens rond in uw bedrijf en doe eens een milieuaudit. Als je met kleine stapjes begint kan je op termijn toch wel grote stappen zetten in de richting van meer duurzaamheid. En vergeet niet dat je via ons bedrijf je eigen afgedankte laptops aan je eigen personeel kan verkopen of aanbieden. Ook dat maakt de cirkel helemaal rond.”
Misschien kunnen we vanuit GUBERNA een oproep om zoveel mogelijk oude materialen bij jullie aan te leveren?
“Ja , inderdaad. Omdat onze belangrijkste troef de ontzorging van onze klanten is, betekent dat dat we eventueel zelf uw kelder komen leeghalen als dat moet. We doen ook demontage van datacenters. We kunnen ook recipiënten bij de klanten zetten en die ophalen als ze vol zijn of de klant kan het zelf brengen. We maken het de klant zo gemakkelijk mogelijk vanuit een hele waaier van mogelijkheden, steeds met respect voor dataveiligheid, materiaal en milieu. Al die mogelijkheden zijn te vinden op de website OutOfUse.be .”
