Natacha Lippens : "Raden van bestuur hebben een strategische rol te spelen in de klimaattransitie"
In onze reeks "Directors Sparkle interviews" gaan Jo Hendrikx, Stéphane Leclef, Danny Vandevyver en Chris Wouters in dialoog met andere bestuurders uit het GUBERNA-netwerk. De inhoud van hun interviews sluit aan bij de onderzoeksthema's van de GUBERNA Centres of Expertise: 'Veerkracht', 'Bestuursdynamiek', 'Innovatie' , 'Duurzame Waardecreatie' en 'Diversiteit & Inclusie’.
Danny Vandevyver nodigde Natacha Lippens uit voor een interview in onze studio. Ze praatten over bestuursmandaten en bestuurderskwaliteiten, het belang van duurzaamheid op de bestuursagenda en het nut van opleidingsprogramma's voor bestuurders. Het volledige interview is beschikbaar als podcast en video. Dit is de samenvatting van een interessant gesprek.
(lees verder onder de video)
Wie is Natacha Lippens?
Na haar studies biologie, zoölogie en ecologie werkte Natacha Lippens als marien bioloog in de preventie en bestrijding van vervuiling. In die hoedanigheid ondersteunde ze de opruiming van mariene verontreinigingsincidenten over de hele wereld, van Argentinië tot Zuid-Korea. Ze gaf advies over opruimingskwesties en over het minimaliseren van economische en milieuschade.
Na het behalen van haar MBA aan INSEAD en Tsinghua (ze is half Chinees via haar moeder) kwam ze geleidelijk in het bedrijfsleven terecht. Ze zit nu in verschillende raden van bestuur, variërend van voedselproductie (Finasucre, Iscal), vastgoedontwikkeling (Compagnie Het Zoute), bioplasticproductie (Futerro) en talentmanagement (Spencer Stuart). Ze combineert dit met verschillende functies in 'impact investing' fondsen.
Nadat ze het GUBERNA Certificaat Director Effectiveness en Board Effectiveness behaalde in 2019, behaalde ze onlangs ook het Certificaat Sustainable Directorship (Vlerick, Chapter Zero Brussels en GUBERNA).
Ze woont momenteel in Brussel na 22 jaar in het buitenland te hebben doorgebracht. Ze is vooral bekend als de nieuwe voorzitster van de organisatie voor klimaatgovernance Chapter Zero Brussels. Deze non-profitorganisatie werkt zowel voor de gezondheid van de planeet als voor de duurzaamheid op lange termijn van de bedrijven door bestuursleden te informeren over en te betrekken bij het thema klimaatverandering.
Waarom en hoe bent u 'meervoudig' bestuurder geworden?
Mijn eerste bestuursmandaat, in 2009, was voor Iscal, een Belgisch suikerproducerend bedrijf waarin mijn familie investeerde. De raad is samengesteld uit een breed scala aan belanghebbenden, waaronder andere investeerders en Boerenbond, de Belgische vereniging voor boeren en plattelandsbewoners.
Daarna kwamen de mandaten van Finasucre (2014), Compagnie Het Zoute (2018) en FUTERRO (2019)... op natuurlijke wijze binnen, aangezien ik een investeerder vertegenwoordigde. Daarna kwamen verschillende rollen waarbij ik geen investeerder ben, zoals de adviesraad van Spencer Stuart (2022).
Als adviseurs komen we samen om te discussiëren en te adviseren over kansen en uitdagingen in de sector. Ik houd van dit mandaat omdat het me in staat stelt te leren en op de hoogte te blijven van markttrends. Deze adviesraad heeft interessante gesprekken over belangrijke onderwerpen met boeiende collega's opgeleverd. Ik ben daarnaast bijzonder geïnteresseerd in het cruciale onderwerp talentmanagement.
Ik ben toegetreden tot het bestuur van Chapter Zero Brussels (2021) bij de oprichting. Het is geweldig om deel uit te maken van dit bestuur dat een zeer startup-achtige, snelle en wendbare positieve energie heeft. Ik werk heel graag samen met mijn Chapter Zero Brussels medebestuurders en het management team. Onze missie is nu erg relevant. Hier werken geeft me positieve energie.
Over het algemeen vind ik het erg leuk om in raden van bestuur te zitten. Ik hou vooral van de verscheidenheid aan functies en de diversiteit van deze bedrijven. Binnen één en hetzelfde bestuur variëren de interessante onderwerpen op de agenda van financiën, talentmanagement en strategie. Bovendien zorgen deze verantwoordelijkheden ervoor dat ik kan ‘kruisbestuiven’ en wat ik heb gezien en geleerd van het ene bestuur kan overbrengen naar het andere.
Welke competenties en vaardigheden zijn volgens u cruciaal om een goede bestuurder te zijn?
Nieuwsgierigheid, actief luisteren, moed en nederigheid.
Met nieuwsgierigheid verwijs ik naar het belang om te willen begrijpen wat er aan de hand is en wat de meningen van anderen zijn, vooral als die verschillen van die van jezelf. Deze nieuwsgierigheid is gekoppeld aan actief luisteren naar anderen, met al je zintuigen en zonder al na te denken en je reactie te plannen: echt luisteren. Moed is nodig omdat een bestuurder soms moet handelen naar zijn of haar overtuiging, zelfs als dit tegen de norm van de meerderheid ingaat.
En dan nederigheid... Ik geloof dat bestuurders nederig genoeg moeten zijn om te erkennen dat ze niet alles weten. Daarom moeten ze voortdurend bereid zijn om te leren, te luisteren, te lezen en zichzelf bij te scholen. Deze mentaliteit van voortdurend leren vereist echte nederigheid. Ik begrijp dat dit idee er anders uit kan zien dan het stereotype oude beeld van een ego-gedreven dominante bestuurder...
Wat ziet u als uw specifieke toegevoegde waarde voor een raad van bestuur?
Ik denk het feit dat ik een wetenschappelijk profiel heb in combinatie met kennis van het bedrijfsleven en bestuurservaring; daarnaast heb ik over de hele wereld gewoond en gewerkt en heb ik een multiculturele achtergrond. Voor sommige van mijn mandaten, in tijden van toenemende milieuregelgeving, is het nuttig om iemand te hebben die milieueffectbeoordelingen heeft uitgevoerd en die in haar vorige carrière echte ervaring op locatie heeft opgedaan.
Maar laten we niet vergeten dat het echt waardevol is om een verscheidenheid aan vaardigheden, ervaring en sectoren rond de tafel te hebben, gecombineerd met het vermogen om inclusief te zijn en als een team te werken.
"Het is echt waardevol om een verscheidenheid aan vaardigheden en ervaring rond de tafel te hebben,
gecombineerd met het vermogen om inclusief te zijn en als een team te werken."
Laten we nu overschakelen naar uw kerncompetentie. Krijgt duurzaamheid genoeg aandacht in de bestuurskamer?
Nee, er is onvoldoende aandacht voor de koppeling tussen strategie en duurzaamheid. Duurzaamheid mag geen apart onderwerp zijn dat ad hoc of als 'nice to have' wordt behandeld. Duurzaamheid is inherent aan alle aspecten van de verantwoordelijkheid van een raad van bestuur, van compliance en risico's tot het bepalen van de juiste doelstellingen en belangrijke resultaten of verankering in de kosten van kapitaal.
Chapter Zero Brussels heeft net een onderzoek uitgevoerd met de genereuze steun van Profacts en de Koning Boudewijnstichting, met GUBERNA als partner. De overgrote meerderheid van de bestuurders vindt klimaatverandering van strategisch belang voor hun bedrijf. Toch krijgt het onderwerp onvoldoende aandacht in de discussies binnen de raad van bestuur.
We hebben de belangrijkste barrières geïdentificeerd waarmee raden van bestuur worden geconfronteerd bij het implementeren van effectieve klimaatgovernance: een gebrek aan tijd en concurrerende prioriteiten, een gebrek aan kennis en begrip en teveel focus op winstgevendheid op de korte termijn. Om deze barrières te overwinnen, is de steun van de voorzitter en CEO belangrijk, moeten we investeren in opleiding en bijscholing van bestuursleden en ervoor zorgen dat klimaatrisico's en -kansen echt zijn ingebed in de bedrijfsstrategie en de besluitvorming binnen het bestuur. Later dit jaar organiseren we een evenement om dieper in te gaan op deze barrières en drijfveren.
“Duurzaamheid moet geen apart onderwerp zijn,
ad hoc behandeld worden of beschouwd worden als een 'nice to have.”
Welke invloed heeft de klimaatcrisis op uw rol als bestuurder?
We leven in een ongekende tijd van verandering. De term VUCA wordt regelmatig gebruikt. Ik heb het gevoel dat de bedrijfswereld qua verandering en transformatie iets doormaakt dat vergelijkbaar is met de industriële revolutie. Transformaties zijn transversaal over onderwerpen en sectoren heen.
Daarom voel ik meer dan ooit de noodzaak om inclusief en dapper te zijn.
Inclusief, want dit gaat verder dan het hebben van een diversiteit aan profielen rond de bestuurstafel door een cultuur te creëren waarin het oké is om je mening te geven, zelfs een totaal andere of nieuwe mening. Het hebben van verschillende meningen zal het nemen van beslissingen vaak moeilijker maken, maar een omgeving die tolerant staat tegenover verschillende ideeën vergroot de kans op het nemen van de juiste beslissing aanzienlijk.
En dapper, door te durven handelen en te begrijpen dat je soms een minderheidsstandpunt verdedigt. Helaas kun je niet verwachten dat iedereen achter je staat. Hoe dan ook ben ik ervan overtuigd dat raden van bestuur een strategische rol moeten spelen in de overgang naar een koolstofarme wereld. Bestuurders moeten de bevoegdheid krijgen om dit op zich te nemen. (Zie het artikel in La Libre met Valentine Deprez over dit onderwerp)
Ik ben ervan overtuigd dat raden van bestuur een strategische rol te spelen hebben in de overgang naar een koolstofarme wereld. Bestuurders moeten in staat worden gesteld om dit op zich te nemen.
"Ik ben ervan overtuigd dat raden van bestuur een strategische rol te spelen hebben in de overgang naar een koolstofarme wereld. Bestuurders moeten in staat worden gesteld om dit op zich te nemen."
Partnerschappen zijn de sleutel tot vooruitgang in complexe domeinen. GUBERNA, Vlerick en Chapter Zero Brussels bieden een gezamenlijke certificering aan. Kunt u ons vertellen waarom dit programma zo interessant is?
Klimaatverandering is complex en heeft veel onderling verbonden facetten. Daarom zijn partners inderdaad essentieel om de uitdagingen aan te gaan en innovatieve en effectieve oplossingen te vinden. Elke partner brengt zijn eigen sterke punten en perspectief mee, wat het resultaat veel zinvoller maakt. We zijn erg trots op onze samenwerking met GUBERNA en Vlerick Business School. Ons gezamenlijk "Certificaat Sustainable Directorship" wordt uitgereikt aan diegenen die onze Director Climate Journey (georganiseerd met Vlerick Business School) en de GUBERNA-cursus -'A Governance Roadmap for Sustainable Value Creation' volgen.
Door beide cursussen te volgen, krijgen deelnemers een beter inzicht in ESG en de rol van de raad van bestuur, evenals diepgaande kennis van de klimaatcrisis, inclusief risico's en kansen voor hun bedrijven.
"Onze certificeringscursussen zijn een echte kans voor bestuurders om voorbereid te zijn voor ESG-uitdagingen"
Hoe kijkt u terug op de opleidingsprogramma's van GUBERNA?
Ik heb de programma's Board- en Director Effectiveness afgerond en ik ben ontzettend trots dat ik één van de eerste "Joint Certificate of Sustainable Directorship" heb. De samenwerking tussen de drie betrokken organisaties is opgezet om bestuurders in staat te stellen duurzaamheid en klimaat als strategische onderwerpen aan te brengen in het bestuur.
Ik kan deze verschillende programma's van harte aanbevelen aan iedere (aspirant) bestuurder. Ze hebben me op veel verschillende manieren geholpen. In deze cursussen met echte casestudy's en discussies leer je vaak evenveel van de "docenten" als van de "deelnemers".
Als nieuwkomer in België gaf dit me ook de kans om interessante collega's te ontmoeten. Hen verschillende oplossingen horen bespreken heeft me geholpen om te leren en vertrouwen op te bouwen. We worden vaak geconfronteerd met gelijkaardige problemen wanneer we in raden van bestuur zitten, ook al zijn de sectoren verschillend. Bovendien heb ik onderweg een aantal goede vrienden gemaakt.
Hartelijk dank, Natacha. Nog een laatste opmerking?
Het klimaat staat over het algemeen nog niet centraal in de discussies binnen raden van bestuur. Met Chapter Zero Brussels en GUBERNA proberen we bestuursleden te begeleiden ten einde hun bedrijfsbeslissingen duurzamer te maken.
"Het bedrijf dat zich niet aanpast
is er morgen niet meer"
Auteur: Danny VandeVyver , GUBERNA Certified Director & actief lid van de GUBERNA Directors Council
Gespecialiseerd in digitale transformatie en waardevolle duurzaamheid
danny.vandevyver1@gmail.com
+32 477 57 00 92
