Sustainability

Governance is altijd al een dynamisch concept geweest. Met de exponentiële veranderingen in de samenleving is goed bestuur nu belangrijker dan ooit. Toenemende parallelle en interactieve ontwikkelingen, zoals een meer digitale en geconnecteerde samenleving, brengen nieuwe manieren van samenwerking en een grondige herpositionering van het menselijk kapitaal met zich mee. Tegelijkertijd ontstaat er een fundamenteel debat over de verantwoordelijkheid van ondernemingen in de samenleving. Bij GUBERNA zij we er stellig van overtuigd dat betere governance een constructieve rol kan spelen bij de transformatie van de samenleving en zo economisch efficiënte, sociaal rechtvaardige en ecologisch duurzame prestaties kan opleveren.

In het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals) die tegen 2030 gehaald moeten worden, spelen de bedrijven een beslissende en op groei gerichte rol in de transitie naar een duurzame wereld. Uit GUBERNA’s missie blijkt duidelijk dat we een positieve impact willen hebben op raden van bestuur, organisaties en de samenleving. De beste praktijken delen op het vlak van verantwoordelijk bestuur staat centraal bij deze missie en we hopen dat dit een bron van inspiratie is voor veel beleidmakers. 
Governance draait per definitie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en ethisch en efficiënt leiderschap. De toenemende druk op het vlak van duurzame ontwikkeling die wordt uitgeoefend door verschillende stakeholders, benadrukt de rol die een bestuurder kan spelen bij het doorvoeren van veranderingen die de toekomst van de organisatie, en misschien zelfs die van ons allemaal, zullen beïnvloeden.

We stellen vast dat het gebruik van niet-financiële prestatiemaatstaven bij de beslissing om al dan niet te financieren of te investeren in een onderneming snel toeneemt. Projecten waarvan wordt aangenomen dat ze te grote sociale of milieurisico’s met zich meebrengen, komen dan ook niet in aanmerking voor financiering. Ook de wetgeving verandert: de EU-wetgeving verplicht grote ondernemingen nu al om op een consistente en vergelijkbare manier bepaalde informatie openbaar te maken, bvb. over hoe ze te werk gaan en de sociale en milieu-uitdagingen aanpakken. Ook kleinere bedrijven, die deel uitmaken van de economische keten, worden door deze maatregelen getroffen. Bedrijven die geen rekening houden met deze veranderingen zullen kwetsbaarder worden. Geïnformeerde bestuurders hebben er daarom alle belang bij om deze ontwikkelingen op de voet te volgen. Een verstandig bestuur kan doorslaggevend zijn voor nieuwe financieringen of partnerships.
Bovendien kunnen beslissingen, waarvan de gevolgen inzake sociale en milieuduurzaamheid niet zorgvuldig zijn onderzocht en afgewogen, uiteindelijk zeer nadelig blijken te zijn. Dit kan gevolgen hebben voor de activa van een bedrijf, wat kan leiden tot een daling van de verkoop of de waarde van de aandelen als gevolg van boycots of andere strafmaatregelen, of zelfs tot reputatieschade. 
De toezichthoudende rol van de raad van bestuur moet nu de sociale en milieuverantwoordelijkheid systematischer integreren. De raad van bestuur, die uiteindelijk verantwoording verschuldigd is aan de aandeelhouders over de verantwoordelijkheid op lange termijn voor de onderneming, moet ervoor zorgen dat de onderneming op lange termijn bestand is tegen veranderingen in de omgeving. Indien hij daar niet in slaagt, kan dit een schending inhouden van de verplichtingen van de bestuurders. In dat opzicht is het noodzakelijk om, gezien de zorgvuldigheidsplicht van de bestuurders en hun recht op informatie en onderzoek, duurzame ontwikkeling nog meer in vraag te stellen. 
 
Zo raadt de nieuwe Belgische Corporate Governance Code 2020 het volgende aan: “De raad van bestuur moet streven naar duurzame waardecreatie voor de onderneming via het bepalen van de strategie van de vennootschap, het tot stand brengen van doeltreffend, verantwoordelijk en ethisch leiderschap en het houden van toezicht op de prestaties van de onderneming. Om een dergelijke duurzame waardecreatie doeltreffend na te streven, moet de raad van bestuur een inclusieve benadering ontwikkelen die een evenwicht tot stand brengt tussen de legitieme belangen en verwachtingen van aandeelhouders en andere stakeholders.”

Stakeholders op één lijn brengen voor een gezamenlijk project kan een sleutelement zijn voor zakelijk succes. De integratie van duurzame ontwikkelingsdoelen in organisaties biedt een opmerkelijke troef voor bedrijfsleiders: een gemeenschappelijke taal die alle stakeholders betrekt. 
De implementatie van concrete acties die bijdragen tot duurzame ontwikkeling kan ook een hefboom zijn voor innovatie, met name door middel van innovatieve partnerships. Bij dergelijke partnerships gaat het meestal om samenwerkingen tussen organisaties met verschillende bedrijfsmodi (publiek/privaat, intersectoraal...). Daarvoor moeten nieuwe manieren van samenwerking en co-creatie worden ontwikkeld. Deze nieuwe manieren van samen denken en
-werken kunnen nieuwe kansen creëren. De raad van bestuur speelt een essentiële rol in de strategische keuze van de juiste partner, maar ook in de ontwikkeling van een samenwerkingsverband dat afgestemd is op de doelstellingen van de onderneming en in het garanderen van de middelen die nodig zijn voor zijn succes.

Vanuit het perspectief van GUBERNA kan de integratie van duurzame ontwikkelingsoplossingen een uitdaging zijn voor de visionaire capaciteit die van een raad van bestuur wordt verwacht en voor zijn leiderschapsrol. Om haar leden te helpen deze talrijke uitdagingen met succes aan te gaan, kiest GUBERNA in 2020 specifiek voor het thema duurzaamheid. Dit doen we door te focussen op gedragsgerichte inhoud (via opleidingsprogramma’s, thematische seminaries en lezingen, publicaties, enz.), geheel in lijn met de thema’s ‘Dynamiek van de raad van bestuur’, ‘Innovatie’ en ‘Veerkracht’.

In de overtuiging dat organisaties uit de social-profitsector en kmo’s een fundamentele schakel vormen in ons sociale en economische systeem, hebben wij onze acties gericht op deze beide doelgroepen, door hen diensten op maat aan te bieden. Vanuit een inclusieve benadering ontwikkelden we toegankelijke lidmaatschapspakketten. Op die manier willen we hen helpen een antwoord te vinden op de governance-uitdagingen waarmee ze geconfronteerd worden.
Zoals te lezen staat in het Brundtland-rapport (VN-milieucommissie 1987) zijn wij van mening dat “duurzame ontwikkeling moet voorzien in de behoeften van de huidige generatie zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien aan te tasten”. Om deel uit te maken van de oplossing voeren we ook onze inspanningen op om jonge en startende ondernemers bewust te maken van goed bestuur.